Wraz ze wzrostem znaczenia zrównoważonego finansowania na światowych rynkach rośnie potrzeba wprowadzania na rynek „zielonych” produktów, które uwzględniają czynniki ESG w swojej konstrukcji, dlatego indeksy giełdowe oparte o kryteria ESG są ważnym elementem całego procesu transformacji w stronę bardziej zielonej gospodarki.
Podstawową rolą indeksów giełdowych jest syntetyczne prezentowanie informacji o notowaniach określonej grupy papierów wartościowych notowanych na danym rynku. Indeks tworzy koszyk instrumentów, których waga zależy od przyjętych zasad oraz charakterystyki tych instrumentów np. im spółka większa, tym jej udział w indeksie wyższy. System skoringów ESG prowadzony przez niezależnych dostawców, jest jednym z modeli wykorzystywanych w procesie budowy portfeli indeksów i pozwala na przygotowanie zestawu danych, które mogą być porównywane pomimo tego, że poszczególne podmioty działają w różnych branżach, są różnej wielkości czy narażone są na różne ryzyka. Agregując ogromną ilość danych indeksy powiązane z ESG odwzorowują strukturę danego rynku w obszarze zrównoważonego finansowania. Tak konstruowane indeksy są zazwyczaj instrumentami bazowymi dla funduszy pasywnych lub pozwalają na budowanie w oparciu o nie innych instrumentów finansowych. Dzięki temu, że odwzorowują dany segment rynku, stanowią narzędzie, które jest efektywne i pozwala na inwestowanie we wszystkie spółki wchodzące do danego indeksu. Natomiast w przypadku indeksów ESG istnieje możliwość inwestowania w wszystkie podmioty, które znajdują się w portfelu danego indeksu i są ocenione pod względem czynników ESG. Warto podkreślić, że indeksy zielone stanowią coraz ważniejsze narzędzie w pracy zarządzających funduszami akcyjnymi i wraz z zaawansowaniem prac regulacyjnych po stronie UE będą w ciągu najbliższych kilku lat kluczowym wskaźnikiem przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
Zainteresowanie tematyką zrównoważonego finansowania sukcesywnie rośnie również na polskim rynku, dlatego też od września 2019 roku GPW, a obecnie GPW Benchmark, publikuje indeks WIG-ESG, który obejmuje akcje 60 największych emitentów notowanych na GPW, czyli spółek z WIG20 oraz mWIG40. Wagi spółek w WIG-ESG są zależne od liczby akcji w wolnym obrocie, skorygowanej w oparciu o ranking ESG oraz ocenę stosowania zasad „Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW 2016”. Każda spółka oceniana jest dwuetapowo – najpierw przygotowywana jest ocena za stopień wdrożenia czynników ESG, a później weryfikowany jest poziom stosowania zasad ładu korporacyjnego zawartych w „Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW 2016”.
Ranking ESG spółek w portfelu jest przygotowywany przez międzynarodową firmę doradczą Sustainalytics, która specjalizuje się w dostarczaniu usług z obszaru ESG. Skoring spółek przygotowywany jest na podstawie ogólnie dostępnych informacji publikowanych przez spółki. Analizowane są takie dane jak: raporty roczne spółek, raporty zawierające dane niefinansowe, informacje podawane na stronach internetowych, mediach i prasie.
Udziały spółek w indeksie zależą również od poziomu stosowania zasad ładu korporacyjnego zawartych w „Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW 2016”. Opierając się na publikowanych oświadczeniach spółek w tym zakresie, spółkom przyznawane są wagi zależne od liczby stosowanych zasad i jakości publikowanych oświadczeń. Ranking Dobrych Praktyk to również ocena punktowa określająca realizację czynniki z zakresu ładu korporacyjnego, do których zaliczamy m.in.:
Portfel indeksu jest aktualizowany co kwartał na podstawie aktualnych list uczestników indeksów WIG20 i mWIG40. Natomiast podstawą dla ranking ESG jest weryfikowany co roku scoring spółek, co umożliwia śledzenie zmian, jakie w zakresie ESG mają miejsce w danej spółce. Firmy mogą wykorzystać tę szansę i polepszyć swój scoring poprzez bardziej szczegółowe raportowanie lub podawanie do wiadomości publicznej większej liczby informacji na temat wdrażania czynników środowiskowych, społecznych oraz ładu korporacyjnego w swojej działalności. Szczególnie w przypadku spółek, które działają w branży przemysłowej, powiązanych z dużą ekspozycją na ryzyka środowiskowe, efektywna komunikacja z inwestorami może przełożyć się na lepszy rating pod warunkiem, że spółka będzie realizować strategię zakładającą ograniczenie tych ryzyk i obranie kierunku w stronę neutralności klimatycznej.
Wraz ze wzrostem znaczenia zrównoważonego finansowania na światowych rynkach rośnie potrzeba wprowadzania na rynek „zielonych” produktów, które uwzględniają czynniki ESG w swojej konstrukcji. Jednym z najważniejszych dokumentów regulujących ten obszar na rynku finansowym jest dyrektywa NFRD (Non Financial Reporting Directive), która nakłada na podmioty określone obowiązki związane z raportowaniem danych pozafinansowych. Dane te mają być udostępniane inwestorom instytucjonalnym, którzy już uwzględniają czynniki ESG w swoich modelach wyceny. Obecnie wymogi tej dyrektywy wypełnia ponad 150 spółek notowanych na GPW. Jednak aktualizacji tych regulacji będzie skutkować w krótkim czasie objęcie wymogiem raportowania niefinansowego wszystkich podmiotów notowanych na rynkach regulowanych. Zmiany ten należy postrzegać pozytywnie, gdyż nowe regulacje będą zwiększać potrzeby inwestorów w zakresie dostępu do zielonych indeksów, dlatego też w ciągu najbliższych kilku lat oczekuje się wzrostu liczby oferowanych indeksów powiązanych z ESG.
Autor: Tomasz Wiśniewski, Wicedyrektor Działu Produktów Informacyjnych, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie