Takich odpowiedzi w innowacjach szuka Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Na przełomie roku Centrum uruchomiło pierwsze przedsięwzięcia prowadzone w trybie zamówień przedkomercyjnych (PCP), w których poszukuje najlepszych pomysłów na palące problemy związane ze zrównoważonym rozwojem polskiej gospodarki i społeczeństwa. Tematy zostały dobrane pod kątem innowacji mających duży potencjał masowego wdrożenia i mogących stać się polską specjalnością. Jednym z ogłoszonych już przedsięwzięć jest Oczyszczalnia przyszłości, czyli innowacyjna technologia oczyszczania ścieków, która jest efektywna energetycznie, przyczynia się do poprawy stanu wód powierzchniowych. Oczyszczona do takiego poziomu woda pozwala na jej wtórne wykorzystanie w gospodarce komunalnej i przemyśle.

Niewykorzystane zasoby

W obecnym systemie powstaje dużo odpadów, które trafiają na wysypiska, ponieważ nie można ich przetworzyć. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju chce opracować innowacyjną technologię umożliwiającą wykorzystanie w pełni produktów otrzymywanych w procesach zachodzących w oczyszczalniach ścieków. Tak opracowane metody mają umożliwić zastosowanie strategii gospodarki bezodpadowej. Pozwolą one na zawracanie i ponowne wykorzystanie produktów, tworząc obiegi zamknięte. Chodzi tu o m.in. powrót do środowiska związków organicznych oraz substancji biogennych, jako polepszacze gleby, nawozy organiczne i nawozy mineralne (w przypadku odzysku fosforu). To wszystko przyczyni się do ograniczenia produkcji nawozów sztucznych, a tym samym budowy ekologicznego rolnictwa.

Oczyszczalnia przyszłości ma również zapewnić większy odzysk energii lub energooszczędności całego procesu. To doprowadzić ma zaś do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Odzyskiwana woda ma być nie tylko odprowadzana do środowiska, ale wykorzystywana do celów użytkowych takich jak np. nawadnianie w rolnictwie lub utrzymanie zieleni miejskiej. Dzięki temu zapewniony zostanie obieg zamknięty wody w rolnictwie, przemyśle i w infrastrukturze miast. NCBR dąży do tego, aby opracowane technologie miały charakter uniwersalny oraz by wykorzystywać je na terenie całego kraju: w komunalnych oczyszczalniach ścieków, a także w przemyśle. Zaplanowało również, że system będzie tak opracowany, aby zmniejszać uciążliwości związane z jego pracą dla bezpośredniego otoczenia. Dodatkowo ważnym celem projektu jest np. opracowanie technologii służącej do eliminacji mikrozanieczyszczeń takich jak farmaceutyki (antybiotyki, hormony) oraz pestycydy. Poziom mikrozanieczyszczeń w środowisku sukcesywnie wzrasta, zagrażając coraz bardziej ekosystemom i człowiekowi, dlatego ich eliminacja jest tak ważna.

Rozwój przedsiębiorstw, nowe miejsca pracy i zielona przyszłość

Powodzenie przedsięwzięcia da impuls do rozwoju przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych, firm produkujących innowacyjne technologie dla oczyszczalni oraz dla ich kontrahentów. To wpłynie pozytywnie na rynek krajowy i eksport. Takie ożywienie sektora pozwoli na stworzenie licznych, trwałych miejsc pracy. Rozkwit branży poprawi bezpieczeństwo energetyczne kraju oraz warunki życia społeczeństwa, w związku z rozwiniętym systemem gospodarki wodno-ściekowej.

Dzięki Oczyszczalni przyszłości łatwiej będziemy mogli odzyskiwać surowce, wodę, a także produkować energię przy wykorzystaniu biomasy. Pozwoli to na zmniejszenie śladu węglowego i wpisze się w unijną strategię Europejskiego Zielonego Ładu. Tak zastosowane technologie przyczynią się do poprawienia ochrony ekosystemów wodnych oraz zmniejszenie zużycia wody poprzez odzyskanie i odnowę jej w procesie uzdatniania ścieków.

Przez trzy lata, w ramach przedsięwzięcia Oczyszczalnia przyszłości, NCBR wyłoni wykonawcę zmodernizowanej oczyszczalni ścieków komunalnych, która zapewni prowadzenie gospodarki obiegu zamkniętego. Na ten cel przeznaczono 27 mln zł. Firma uruchomi instalację oraz przygotuje gotowe rozwiązania do wdrożenia ich w innych obiektach na terenie kraju. 

Projekt realizowany jest w ramach projektu pozakonkursowego pn. Podniesienie poziomu innowacyjności gospodarki poprzez realizację przedsięwzięć badawczych w trybie innowacyjnych zamówień publicznych w celu wsparcia realizacji strategii Europejskiego Zielonego Ładu (w ramach poddziałania 4.1.3 Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój).

Tekst opracowany przez NCBR