Przyszłość transportu pasażerskiego – kolej jako odpowiedź na współczesne wyzwania środowiskowe

Nie sposób mówić o neutralności klimatycznej Polski i Unii Europejskiej bez podjęcia wyzwania jakim jest transformacja transportu. Prawie 30 proc. całkowitej emisji CO2 w UE pochodzi z sektora transportu, z czego 72 proc. z transportu drogowego. Kolej zaś odpowiada jedynie za 0,5 proc. emisji1. Konieczność dbania o środowisko i zróżnicowany wpływ poszczególnych gałęzi przewozów wpływa więc na zmiany w sektorze komunikacji. Jego zrównoważony rozwój to jedno z założeń Europejskiego Zielonego Ładu. Głównymi celami dla całego sektora transportowego, w tym pasażerskiego, są znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i osiągnięcie bardziej zrównoważonego rozwoju.

Rozwój kolei świetnie wpisuje się w założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Patrząc bowiem na wpływ na środowisko, transport kolejowy w stosunku do innych środków transportu pasażerskiego, drogowego i lotniczego, przedstawia się bardzo korzystnie. Charakteryzuje się ponad 3 razy mniejszą emisją CO2 niż transport drogowy i ponad  8 razy mniejszą emisją CO2 niż lotniczy. Widać to na przykładzie PKP Intercity - wybierając pociągi przewoźnika zamiast transportu drogowego w samym 2020 roku Polacy przyczynili się do mniejszej o 460 tys. ton emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Kolej jest zatem najbardziej ekologicznym środkiem transportu zbiorowego.

Inwestycyjna perspektywa 2030

Kluczem do dalszego rozwoju kolei są intensywne inwestycje taborowe. Od grudnia 2017 roku PKP Intercity konsekwentnie realizuje największy program inwestycyjny w historii spółki „PKP Intercity - Kolej Dużych Inwestycji”, którego celem jest modernizacja i zakup nowego taboru oraz dalsze podnoszenie komfortu podróży. W 2021 rok przewoźnik wszedł z zakontraktowanymi umowami o łącznej wartości ponad 5 mld zł brutto.

Chcąc skutecznie realizować plany rozwoju sektora kolejowego w całej Europie nakreślone przez Komisję Europejską do 2050 r., Spółka ogłosiła na początku 2021 roku kontynuację strategii taborowej do 2030 roku, w ramach której zainwestuje w nowoczesny tabor 19 mld zł. Plany wyznaczają za cele: ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w transporcie o 90% do 2050 r., podróże rozkładowe poniżej 500 km neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla do 2030 r. oraz kolej jako główny i najmniej emisyjny środek transportu zbiorowego. W efekcie inwestycji flotę przewoźnika zasilą m.in. nowe elektryczne i hybrydowe pojazdy o znacznie mniejszej emisji CO2.

PKP Intercity planuje m.in. zakup składów zespolonych o napędzie hybrydowym i prędkości max. do 160 km/h, zakup 38 składów wagonowych, piętrowych typu push-pull, wraz z 45 lokomotywami wielosystemowymi, dostosowanych do prędkości 200 km/h czy zakup ponad 500 nowych wagonów, dostosowanych do prędkości nie mniejszej niż 200 km/h. Do 2030 roku przewoźnik planuje również ponad dwukrotnie zwiększyć flotę pojazdów dużych prędkości, które będą obsługiwać część tras. Obecnie jest to 20 pociągów Pendolino. Przewidywany jest zakup 15, z prawem opcji na kolejne 8, sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych o prędkości do 250 km/h.

Inwestycje tu i teraz

PKP Intercity od kilku lat realizuje liczne działania mające na celu ochronę środowiska naturalnego, m.in. inwestuje w elektryczne pojazdy. Przewoźnik posiada obecnie 60 elektrycznych zespołów trakcyjnych, które zostały zaprojektowane z myślą o ochronie środowiska i zbudowane z ekologicznych, podlegających recyklingowi materiałów. Pojawienie się elektrycznych zespołów trakcyjnych to przełomowy krok na drodze starań o ekologiczny transport – zasilane energią elektryczną pociągi są pojazdami cichymi o mniejszym oddziaływaniu na środowisko. Pociągów tego typu będzie w parku taborowym spółki więcej. W 2021 roku flotę wzmocnią elektryczne zespoły trakcyjne (EZT). Dobiega końca modernizacja pierwszych dwóch z 14 elektrycznych zespołów trakcyjnych ED74, którą dla PKP Intercity realizuje konsorcjum spółek Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” oraz PESA Bydgoszcz. PKP Intercity odbierze również pierwsze dwa z 12 EZT typu FLIRT z miliardowego kontraktu zawartego w sierpniu 2019 r. ze Stadler Polska. System odzyskiwania energii sprawia, że pociągi będą oddawać do sieci trakcyjnej energię wytworzoną podczas hamowania.

PKP Intercity stawia na efektywność energetyczną

Konkurencyjność kolei zwiększą również działania zmierzające do optymalizacji kosztów, w tym optymalizacji zużycia energii elektrycznej. PKP Intercity rozwija projekty zwiększania efektywności energetycznej. Przykładami takich działań jest projekt eco driving, którego założeniem jest wypracowanie technik prowadzenia pociągu przez maszynistów, które pozwolą na obniżenie ilości zużywanej energii elektrycznej przez wszystkie pociągi prowadzone z wykorzystaniem trakcji elektrycznej. Ponadto PKP Intercity planuje do pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię elektryczną wykorzystać na swoich stacjach postojowych odnawialne źródła energii w postaci paneli fotowoltaicznych. Spółka zakończyła analizy w tym zakresie i planuje pilotażowe uruchomienie fotowoltaicznych źródeł OZE na terenie bocznicy kolejowej Warszawa Grochów. 

Silna kolej przyszłością transportu pasażerskiego

Kolej jako najbardziej ekologiczny środek transportu zbiorowego ma ambicję stać się w najbliższych latach środkiem transportu pierwszego wyboru dla jak największej liczby mieszkańców kraju. Plany PKP Intercity zakładają osiągnięcie liczby ponad 74 mln pasażerów w 2030 roku. Dzięki temu zmniejszy się negatywne oddziaływanie na środowisko poprzez przyciągnięcie osób dotychczas korzystających z transportu indywidualnego.

Autor: PKP Intercity

1 https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20190313STO31218/emisje-co2-z-samochodow-fakty-i-liczby-infografika