Polski wodór paliwem zielonej transformacji
Wodór jest najpowszechniejszym pierwiastkiem występującym w przyrodzie, a w związku z tlenem tworzy wodę, która pokrywa aż 70 proc. naszej planety. Wizjoner Jules Verne prawie 150 lat temu pisał w swojej powieści, że to właśnie woda będzie źródłem energii, która będzie mogła zastąpić węgiel. Wizja pisarza staje się dziś faktem. Energia z wodoru powstałego z elektrolizy wody już dziś jest ważną częścią zielonej transformacji, która dzieje się tak w Unii Europejskiej, jak i w Polsce. Nasz kraj może mieć wiodącą rolę w wodorowej transformacji energetycznej w UE, a to za sprawą działań Agencji Rozwoju Przemysłu S.A, która swoimi planami dla całego łańcucha wartości wodoru, zapleczem systemowym i biznesowo-instytucjonalnym wprowadza dziś polski przemysł na tory zielonej, wodorowej energii przyszłości oraz współtworzy całą gałąź gospodarki opartej na tym pierwiastku.
Wodór to ekologiczne paliwo jutra
Zielona transformacja w kierunku energii ze źródeł odnawialnych oraz nisko- i zeroemisyjnych jest jednym z głównych wyzwań naszej współczesności oraz wielką troską europejskich rządów i gospodarek. Według danych z 2018 roku to właśnie produkcja i zużycie energii odpowiada za ok. 75 proc. emisji gazów cieplarnianych w UE, a 58 proc. energii w UE pochodzi z ropy i gazu ziemnego, które są importowane. Obecnie wodór stanowi jednak niewielki ułamek koszyka energetycznego świata i nadal jest w największej mierze produkowany ze wspomnianych paliw kopalnych, co powoduje w UE emisję od 70 do 100 mln ton dwutlenku węgla rocznie. Zamiast tzw. „szarego” wodoru, czyli przy którego wytwarzaniu następuje emisja gazów cieplarnianych, potrzebujemy czystego, tzw. „zielonego” wodoru. Wytwarza się go w wyniku elektrolizy wody przy użyciu energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii (OZE) – energii wiatrowej, słonecznej i wodnej. Dziś mniej niż 0,1 proc. światowej produkcji wodoru jest wytwarzane w ten przyjazny dla środowiska sposób. Lecz według wyliczeń wodór ma do 2050 roku stanowić nawet od 20 do 30 proc. światowego koszyka energetycznego.
Wodór niezbędny dla Europy neutralnej dla klimatu
To właśnie wodór, produkowany ze źródeł odnawialnych, upatrywany jest jako klucz do transformacji energetycznej Europy. Wodór będzie decydującym czynnikiem sukcesu gospodarki obiegu zamkniętego i zielonej transformacji wyrażonej w Europejskim Zielonym Ładzie, porozumieniu paryskim i pakiecie dyrektyw „Fit for 55”, który pozwoli UE osiągnąć cel, jakim jest neutralność klimatyczna do 2050 roku. Wodór jako paliwo przyszłości zwiększy efektywność energetyczną i dekarbonizację transportu (wodoromobilność), ciepłownictwa oraz wielu dziedzin przemysłu oraz, co ważne, będzie można go również transportować, magazynować, by wykorzystać po czasie. UE zakłada instytucjonalne wsparcie projektów wodorowych i rozwój połączeń energetyki wodorowej między sieciami energetycznymi państw członkowskich.
Wodór będzie siłą napędową polskiej gospodarki
Polska jest piątym na świecie i trzecim w Unii Europejskiej największym producentem wodoru i ma zaplecze, by wyznaczać kolejne kroki rozwoju gałęzi gospodarki wodorowej w naszym kraju oraz w UE. Już dziś w globalnej energetyce jesteśmy świadkami wyścigu innowacyjnych metod produkcji, transportu i wykorzystania źródła energii, jakim jest wodór. Ze względu na obserwowany szybki spadek kosztów energii odnawialnej, rozwój technologiczny i pilną potrzebę drastycznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych otwierają się nowe możliwości rozwoju produkcji, wykorzystania, magazynowania i przesyłania wodoru.
Na rzecz polskiej gospodarki wodorowej działa ARP S.A., realizująca cel strategiczny Polski wyrażony w „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do roku 2040”, zapewniającej warunki dla uruchomienia instalacji do produkcji „zielonego” wodoru ze źródeł nisko- i zeroemisyjnych. Dokument jest podstawą działań związanych z budową oraz rozwojem gospodarki wodorowej w Polsce.
System dolin i klastrów wodorowych w Polsce
To w naszym kraju tworzony jest zakrojony na szeroką skalę projekt łańcucha wartości niskoemisyjnych technologii wodorowych, co dzieje się dzięki zaangażowaniu Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. Jest ona rzecznikiem, który reaguje zarówno na potrzeby dekarbonizacji energochłonnego przemysłu w oparciu o wodór, jak i w związku z przebudową łańcuchów wartości na świecie. ARP S.A. zapewnia systemowe strategiczne i finansowe wsparcie na rzecz powstania gospodarki wodorowej, buduje współpracę na styku nauka–biznes–samorządy oraz inwestuje w innowacje, badania i rozwój, a także w tworzenie kadr dla tej gałęzi przemysłu. Programy wodorowe mogą być dziś finansowane zarówno ze środków publicznych i europejskich, jak i przez kapitał prywatny, co przyczyni się do „ośmielania” inwestorów prywatnych do współinwestycji w przemysł przyszłości, jakim jest gospodarka wodorowa.
W Europie istnieje już kilkadziesiąt dolin wodorowych, a polskie doliny wodorowe będą elementem Europejskiego Ekosystemu Wodorowego. Według planów Komisji Europejskiej od 2022 roku ma postępować integracja poszczególnych dolin wodorowych dzięki infrastrukturze wodorowej, m.in. w ramach projektu Hydrogen Backbone, która pozwoli stworzyć szkielet dla europejskiej gospodarki wodorowej. Polski Ekosystem Innowacji Dolin Wodorowych ma obejmować innowacyjne przedsięwzięcia przemysłowe i wieloletnie projekty inwestycyjne o dużej skali, które będą realizowane w ramach określonego obszaru geograficznego. Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. jest zaangażowana w inaugurowanie kolejnych polskich dolin wodorowych i klastrów wodorowych. W tych obszarach są integrowane podmioty na styku biznesu, nauki i samorządów na rzecz tworzenia łańcuchów wartości gospodarki wodorowej oraz połączenia regionalnych dużych projektów w szkielet europejskiej infrastruktury wodorowej. Do tej pory ARP S.A. zainaugurowała działalność Mazowieckiej, Dolnośląskiej, Podkarpackiej, Mazowieckiej oraz Śląsko-Małopolskiej Doliny Wodorowej, a także otworzyła Świętokrzyski Klaster Wodorowy im. Braci Łaszczyńskich w Świętokrzyskich Kopalniach Surowców Mineralnych w Kielcach.
Zielona transformacja energetyczna i sukces polskiej gospodarki
Koszt produkcji „zielonego” wodoru, w porównaniu do wodoru wytwarzanego z ropy i gazu ziemnego, jest dziś na stosunkowo wysokim poziomie. To obecnie duża bariera dla rozwoju gospodarki wodorowej. Jednak w najbliższej przyszłości koszty wytwarzania energii z OZE, a więc też zeroemisyjnego wodoru, będą spadać, dzięki czemu inwestycje w tym sektorze będą coraz bardziej rentowne, co wpłynie na to, że przemysł i inwestorzy będą chętnie rozwijać ten sektor i przechodzić na zieloną energię z wodoru.
„Zielony” wodór przyczyni się nie tylko do generowania pozytywnego wpływu na klimat, lecz także oznacza korzystanie z taniej energii, tworzenie miejsc pracy, pomoc w odbudowie gospodarki po kryzysie związanym z COVID-19, budowanie innowacyjności polskiego przemysłu, całej polskiej gospodarki oraz utrzymania jej konkurencyjności. Jest dziś również wyzwaniem, by w obliczu wojny na Ukaranie, zapewnić dywersyfikację źródeł energii i zapewnić sobie niezależność energetyczną od węglowodorów z Rosji. Spełni się więc marzenie Julesa Vrene’a o zastąpieniu węgla – i czerpania z przyjaznego dla planety i nas wszystkich źródła energii, jakim jest wodór powstały z elektrolizy wody.